Saturday, February 19, 2011

A Hlomi Chin Country


A HLOMI CHIN COUNTRY
By: Salai Anonymous
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Hsn: Ram aiah Country tin ka hmang vivo ding.

2006 ah Chin Country timi thutlangpi ah tarih cahmai 30 lenglo nganmi ka nei nan, tuisun tiang mipi siar theih dingah ka suah suak thei hrih lo. Tulai mino tampi cu sim lo, kum upa NULEPA, PILEPU tampi hmanin kan thei lo, curuangah kan COUNTRY thu kan theih venak dingah a tawinak bikin A HLOMI Chin Country thu ka run ngan.


Hrekkhat in Chin Country vun ti tikah tuksum zawngin rak ruat le rak mangbang le rak hnihsuak nan um ka zum. Ka tlintawkten kan Chin thuanthu ka zingzawi reronak ah fiangzet ih ka rak hmuhsuakmi cu "Kannih Chinmi hi Miphun hlo si loin, Country hlo kan si" timi hi a si. Phun le hnam hlo men hman a na kan ti ahcun Country rori vun hloh cu a na sinsin famteh maw. Hitin a si;

1890 ihsin British in Chin Country a do thawk, 1896 ah Chin Country hrekkhat an la theiih 1935 kum ah Chin Country zaten an la thluh. Hitawkih Chin Country sungah hin Union of Myanmar/Burma ih um Chin State, India ramum, Mizo, Naga, Manipur tvp, Bangladest ram um Bawm tvp an tel thluh. British kut hnuaiih Chin Country a tlak hlanah hitawk ih Ram pathum (Burma, India, Bangladest) thawn Chin Country cu pehtlaihawknak zianghman an rak nei lo lawlaw. Fianhrial ten mahte'n rak nung le rak ukawkmi Chin Country a si. Burma le India cu British in awlten an doneh, Burma tla cu kum 50 lenglo an uk hnuah Chin Country cu an do neh fang. Chin Country cu Ram dang vekin awlten an neh thei lohli lo. Hriamhrei ha nei lo tiah Chin Country cun hriamhreiha nei British cu a rak neh thei loih Chin Country cu miphun dang kut hnuaiih a um hmaisabik tikcu caan a rak thleng. Mirang Ral laiih Chin pacang/nucang haha Chin Country hrangih nunnak rak sungbungpawl tuisun ah hi ca thawn UPATNAK ka pe hai a si.

Cuticun 1896 ihsin 1948 tiang kum 52 sung British kumpi in Chin Country cu a rak uk. British kumpi thuneihnak sungih a tlak hlanah Chin Country hi Burma le India kumpi thawn an rak pehpar aw lo, an dangaw verver. British kumpi kut sungih Chin Country a um laiah Chin Country cu Rampi Ramthum ah hendarh in a rak um. Thuanthuin in simmi cu Chin mipi duhdan rawnta loin British kumpi hin a duhduh in Chin Country in rak cawkbuai ti hi a si. Chin Country mipi hrangah cun British kumpi cu CAMSIAT IN UMSEH tipangnak. Thil sual tumpi British Kumpi in Chin Country telefa parah a rak tuah. British ramah Chinmi um nan um asile ka ca hi Mirang in rak let aw la siarter tengteng hai aw. Thei aw haiseu. Chin Country parih an tuahsualmi parah uanvo an nei lo thei lo (They must have supreme responsibility on what they've done wrong on Chin Country).

Burma Independence hotu General Aungsan cu British thuneihnak ihsin Independence ngah thei dingin a tawlrel rero laiah Independence ngah tlang dingin Chin Country khal a rak kawlruai in a rak lem (persuaded) ve. Pu Kiomang (Halkha Miuk), Pu Hlurhmung (chairman of Tlaisun Domocratic party of Lumbang), le Pu Thawngzakhup (Tedim) cun Gen. Aungsan ih fimzet ih lemnak cu an rak theithiam loih Burma ramih a thupibikmi thuanthu Panglong Agreement ah an hmin an rak signed ve cu teh (Feb. 12, 1947). Panglong Agreement vek asile Chin Country (Burma telin) cu British hnen isin Jan. 4, 1948 ah Independence a rak ngahve zo. Chin Country cu Burma thawn an rah pehpar aw dah lo nan, 1948 isin Union of Burma dintu ram pakhat (co-founder) a rak si ve. Leitlun Politics hi ziang a si ti Chin Country hruaitu pathum in rak thei fiang haisehla Panglong Agreement ah an hmin an rak sign hrimhrim lo ding tiah za ah za zumngamnak ka nei. Panglong Agreement ah rak sign lo khal haisehla Chin Country cu amah ten ukaw thei dingin Independence ngah ding a si thotho. Hi hnakih thilpawimawh tuahsualmi Chin Country mipi hrangah a um nawn ding maw si? A um nawn lo ding. Chin Country hruaitu Pathum ruangah Chin Country a hlohnak kum 63 (1948 ihsin) a tizo titu an bolo. Fim-man ei cawk lo an ti lai ah maw a cui'''' ka thin!!!

Curuangah Feb. 20 ih Chin National Day kan tuah rero tla hi ruah ding tampi a um famteh maw. Jan. 4 sawnah Chin National Day tuah sehla kan thuanthu thawn kan milaw deuh ding nan. Tulai minopawl cu maw thuanthu thei paih kan um si lo, 2011 ih Chin National Day hmangtumpawl ruat ha uh law!

Union of Myanmar/Burma ah kan umnak cu Feb. 12, 1947 ih Panglong Agreement ruangah a si vekin, hi Panglong Agreement hi mi pakhat khat in a siat ih hman a si nawn lo a si ahcun Chin Country cu Myanmar/Burma thawn a sengaw nawn lo tinak, a luat zo tinak, amah ten a ukaw thei zo tinak. Asinan, Chin pacang ha ka si tiaw tamtak cu cumi ruat duh nawn loin Kawlte Ralkap din thar cawpmi kumpi thawn uan tlang dingin kan rak paih awk ciamco hmuh tikah A Hlomi Chin Country a pil hlo vivo. Kan pupapawl in tuahsualmi cu ca in kan ngan, ka in kan sim ko nan a taktak ahcun anmah hnakin kan tesinfapawl ih dem leh dingmi kan tam thlang.

Tho Uhsila Dinsal Uhsi A HLOMI CHIN COUNTRY. Ruat ding: 1} Israelpawl kumziat sung lenglo ramdangmi'n an uk, 2} East Timor pawl kum ziat sung ramdangmi'n an rak uk? Chin Country teh kum ziat sung a si ve zo? Israel le East Timor pawl tuisun ni ah anmah ten an nung thei zo asile Ziangah Chin Country teh amah ten a todelh aw sal thei nawn lo ding? A sungsuak telefa nih an duh ahcun Chin Country cu a nung sal ding, a dam sal ding. Tuisun ah sunmang ka nei, a hlo zomi Chin Country cu a nung sal ding, Chin Country Damsau Hramseh kan ti dumdo ding (Today, I have a Dream, there shall be the re-rising day of Chin Country and the Chins people will sing together "Long Live Chin Country").

Chin miphun hi miphun hlo men kan si lo, Country hlo kan si. Ziangtluk tuar-na so a si? Nehemiah vek lungput nei hrangah hathnemnak a um pangah hi cahran tawite hi theihtertu pakhat si thei hramseh law.

A Hlomi Hawlsuak Theitu cu Mifimbik!
++
If there is will, there is a way!

No comments:

Post a Comment